دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

شرح احوال و زندگانی فخرالدین احمد بن سلطان محمد نیریزى
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » فخرالدین احمد بن سلطان محمد نیریزی »
فخرالدین احمد بن سلطان محمد نیریزی، نسخ‌نویسِ گمنامِ نیریز که در سده ۱۱ ه. ق.می‌زیسته است. نزدیک بودن دورانِ زندگی وی با میرزا احمد معروف، سبب شده که برخی آن دو را یکی بدانند؛ درحالی‌که لقب پدرش با لقبِ پدر میرزا احمد متفاوت و خود او نیز ملقب به فخرالدین است. استاد سمسار آن دو را یکی دانسته و در شرح احوال میرزا احمد گفته که او پس از راه یافتن به دربارِ شاه سلطان حسین صفوی (حک ۱۱۰۵ - ۱۱۳۵ ه. ق.)،...

شرح احوال على نقى نیریزى
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » علی نقی نیریزی(فرزند عبدالحسین) »
       علینقى نیریزى، فرزند عبدالحسین نیریزى، از خوشنویسانِ قلم نسخ در سده سیزدهم هجرى قمرى است.      به قلم او سى پاره ‏اى موجود است که آن را در سال 1255 ه . ق. در نیریز کتابت کرده است. این سى‏ پاره، در دو جلد و شامل جزو سیزدهم و نوزدهم قرآن کریم است که سیدابوطالب فرزند حاج‏ آقا سید احمد و آقا محمد جعفر فرزند کربلائى على محمد در سالِ 1255 ه . ق. بر مسجد نیریز وقف...

توضیح آثار میرزا احمد نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » میرزا احمد نیریزی(فرزند شمس الدین محمد) » آثار میرزا احمد نیریزی »
  گفته‏ اند که میرزا احمد 99 تا 120 قرآن، 77 صحیفه سجادیه و تعداد بسیارى ادعیه، مرقع و قطعه کتابت کرده است . سنگلاخ در تذکره خود از مشاهده 120 قرآنِ وى سخن به میان آورده  و میرزاحبیب خراسانى نیز گفته است: «کسى به اندازه او کلام قدیم [ قرآن ] ننوشته است ». برخى از تذکره‏ نگاران معاصر نیز به تبع سنگلاخ، آثار او را از حدّ فزون دانسته اند . هر چند آثار بسیارى از...

شرح احوال و زندگانی محمد ابراهیم نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » محمد ابراهیم نیریزی-متخلص به ساکت(فرزند محمدشریف) »
  محمدابراهیم فرزند محمد شریف، متخلص به ساکت، از دانشمندان، ادیبان و خوشنویسانِ سده سیزده و چهارده هجری قمری است. شرح احوال و زندگانی وی به‌تفصیل در فصل شاعران و ادیبان خواهد آمد و در اینجا به دلیل اینکه آثاری نیز کتابت کرده، ذیل شرح احوال کاتبان و خوشنویسان با عنوان «محمدابراهیم نی­ریزی» از او یاد می‌کنیم. امّا چون جنبه ادبی او ارجح است، در آن فصل مفصلاً به معرفی او و آثار ادبی وی خواهیم پرداخت. محمدابراهیم در پایانِ سده...

خسرو و شیرینِ شعله ی نی‌ریزی
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » شعله نیریزی » آثار شعله نیریزی »
"توضیح: این مقاله به قلم دکتر نورانی وصال استاد کرسی ادبیات دانشگاه شیراز به رشته‌ی تحریر درآمده و سال‌ها قبل توسط کتابفروشی معرفت شیراز در نسخی محدود منتشر شده است."   پس از آن که شاعر بزرگ گنجه‌ی مثنوی معروف شیرین و خسرو را سرود، بیش از صد مثنوی ببحر هزج مثمن مقصور به تتبع و تقلید او به نظم آمد. این اندازه تقلید از سبک نظامی واقعاً قابل اعجاب و در عین حال روشنگر از زندگی شگفت‌انگیز مثنوی اوست....

منهج التحریر(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 منهج التحریر: منظومه ‏اى عرفانى است به فارسى بر وزن مخزن‏ الاسرار نظامى در توحید حق تعالى.      این منظومه ناقص است و با وجودِ نسخ متعدد، نسخه کاملى از آن در دست نیست.   بسم الله الرحمن الرحیم   ربط هویات به هوى قدیم                        حمدبه هوئى است که بالذات هوست   هوى هو اللّه احدى هوى اوست                       هوى غنى صمد لم یلد   واحد لم یولد بى‏ضدّ و ندّ                                  هوى مجید احدى صمد   وحدت او...

مسمط بهاریه در مدح امام زمان (عج)-(اثر شهاب نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » شهاب نیریزی » آثار شهاب نیریزی » قصاید »
 شاعر در این قصیده از آیات قرآن بهره جسته و توانایى خود را در اقتباس آیات قرآن در شعر نشان داده است. خدیو  اردیبهشت، خیمه ز گل زد برون                   کشید در باغ و راغ، سپاهى از حد فزون جائهم البیّنات، لعلهم یهتدون                     صبا به تاک، این سخن، گفت ز راز درو "واللّه‏ مُخِرجٌ ماکُنتُم تَکْتُمُون" شقایق افروخت رخ، "یومئذٍ مُسْفِرَه"                      بنفشه جویبار، آمده "مُسْتَبشِرَه " که منهزم شد خزان، "حُمْرٌ مُسْتَنْفِرَه "              شکست و برتافت رخ، "فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَه" کوس بشارت زنید، "لَوْکَرِهَ الْمُشْرِکُون...

اساس القواعد فى اصول الفوائد(اثر کمال الدین فارسی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » کمال الدین فارسی (حسن بن علی بن حسن) » آثار کمال الدین فارسی »
اساس القواعد فى اصول الفوائد: این کتاب شرحى است به عربى بر کتاب الفوائد البهائیه فى القواعد الحسابیه، تألیف ابن خوّام بغدادى، در موضوع ریاضى و علم حساب هوایى.      کمال الدین کتاب الفوائد البهائیه را نزد ابن خوّام خواند و سپس آن را شرح کرد . این اثر چنین شروع شده است:      آغاز: «نحمد الله على نعمه الوافیه الوافره ... و بعد فانّ الکتاب الموسوم بالفوائد البهائیه فى القواعد الحسابیه من تصانیف ... عماد الدین ... عبداللّه بن...

رساله فی المصادره المشهوره لاقلیدس (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
در منابع متقدم اسلامی، چون الفهرست ابن ندیم، آثار ابوریحان بیرونی، طبقات الامم و ... از این اثر نامی برده نشده است. چنانکه از عنوان آن آشکار است و سوتر نیز احتمال داده، این رساله به‌احتمال بخشی از کتاب شرح اصول اقلیدس نیریزی است. از این رساله چندین نسخه موجود است: نسخه‌ای به شماره ۵۹۲۷ در برلین؛ نسخه‌ای به شماره ۷ /۲۴۶۸ در کتابخانه ملّی پاریس ؛ نسخه‌ای به شماره ۵/۳۳۱ در کتابخانه آصفیه حیدرآباد  و نسخه‌ای به شماره ۵۹۷ در کتابخانه...

ارجوزه علویه فی الصرف و النحو(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 ارجوزه علویه فى الصرف و النحو: این اثر که با عنوانِ منظومه صرف و نحو علوى نیز از آن یاد شده ، ارجوزه‏ اى است در صرف و نحو عربى به همراه ارجوزه ‏اى در شرح حدیثى از امیرالمؤمنین (ع) به زبان عربى؛ بنابراین، این اثر خود شامل سه منظومه است: ارجوزه فى الصرف، ارجوزه فى النحو، و ارجوزه فى شرح حدیث امیرالمؤمنین (ع). ارجوزه صرف، که آن را «نظم اللئالى» نیز خوانده ‏اند ، شامل هزار و...